We hebben als ondernemers allemaal wel eens een briljante ingeving gehad. Zo'n ingeving waarover je denkt: "Hé, dat is echt een geweldig idee voor het bedrijf." Meestal blijft het daarbij. Maar stel je voor dat je een stapje verder wilt gaan. (Elk bedrijf, van de grote technologiebedrijven tot de limonadekraam verderop in de straat, is immers ooit begonnen met een soortgelijk idee!) Wat is je volgende stap?

Voordat je urenlang gaat schrijven aan een bedrijfsplan van vijftig pagina's, moet je eerst bepalen of je bedrijfsmodel wel haalbaar is. En daarbij heb je het business model canvas nodig.

Het business model canvas is eigenlijk een raamwerk voor beknopte bedrijfsplannen - en als we zeggen beknopt, bedoelen we echt beknopt. Om het business model canvas te gebruiken, neem je de cruciale elementen uit je bedrijfsmodel en plaats je ze in een sjabloon van één pagina.

Weet je niet zeker wat die cruciale elementen zijn? Maak je geen zorgen - we zullen het hele proces voor je uitwerken.

Wat is een business model canvas?

Het business model canvas is een sjabloon - beschouw het als een raamwerk voor het organiseren van informatie over een bedrijfsmodel. Alexander Osterwalder van Strategyzer bedacht de methode halverwege de jaren 2000 en, sindsdien is het een belangrijk onderdeel van de Lean startup-methodologie.

Centraal in het canvas van je bedrijfsmodel staat je waardepropositie: wat hebben klanten aan je product? Dat is je uitgangspunt. Van daaruit vul je het canvas met aanvullende informatie over je bedrijf en je klanten. De informatie in een business model canvas moet worden behandeld als een hypothese: zou je bedrijf onder de gepresenteerde omstandigheden kunnen overleven? Het is een snelle en gemakkelijke manier om de levensvatbaarheid van je model te bepalen.

Elementen van het Business Model Canvas

Zoals hierboven al werd uitgelegd, is het business model canvas een sjabloon. Het maakt niet uit wie de sjabloon gebruikt, elk canvas ziet er min of meer hetzelfde uit. En ze bestaan allemaal uit dezelfde negen elementen:

• Waardepropositie
• Belangrijkste partners
• Kernactiviteiten
• Belangrijkste bronnen
• Klantensegmenten
• Klantrelaties
• Kanalen
• Kostenstructuur
• Inkomstenstromen

Elk van deze elementen wordt weergegeven door een vak op het canvas, en deze vakjes zijn altijd op dezelfde manier georganiseerd. Alles met betrekking tot bedrijfsinfrastructuur (partners, activiteiten en bronnen) staat aan de linkerkant van de pagina. Rechts staan klantgerelateerde elementen (segmenten, relaties en kanalen). Elementen die betrekking hebben op de financiën staan onderaan. In het midden van de pagina verbindt de waardepropositie alles met elkaar.

De lay-out is niet moeilijk, die is alvast voor je gemaakt. Dus we kunnen nu focussen op de inhoud: wat neem je op in de verschillende onderdelen van je bedrijfsmodel?

Waardepropositie

Wat biedt jij je klanten? Welk probleem of pijnpunt los je op? Hoe ga je dat doen? Beantwoord die vragen zo beknopt mogelijk (het liefst in één zin!) en je hebt een waardepropositie.

Behandel je waardepropositie als een gids: het moet iets zeggen over alle andere aspecten van je bedrijfsplan.

Belangrijkste stakeholders

Het is niet waarschijnlijk dat jij je product of dienst helemaal zelf kunt leveren. Of het nu gaat om leveranciers of distributeurs, een moederbedrijf of andere partners, er zal altijd een andere partij bij betrokken zijn.

Denk bijvoorbeeld aan een limonadekraampje op straat: de kinderen die het kraampje runnen, kweken niet hun eigen citroenen - ze moeten die halen in de supermarkt. De tafel en limonadekannen zullen ze ongetwijfeld van de ouders hebben gekregen. Beide partijen zouden in dit geval 'belangrijke partners' zijn.

Om te bepalen of een bepaalde partner een belangrijke partner is, stel je jezelf de volgende eenvoudige vraag: zou het bedrijfsmodel zonder die partner ook kunnen werken? Als de zaken zonder die partij mis zouden gaan, is het een belangrijke partner.

Kernactiviteiten

Activiteiten zijn de acties die nodig zijn om je waardepropositie te actualiseren.

Herinner jij je de limonadekraam uit het vorige gedeelte nog? (Dit voorbeeld komt nog vaak terug.) Welke activiteiten gaan er gepaard met het produceren van het product en het aanbieden aan de klant? Iemand moet de limonade maken, inschenken en geld aannemen van klanten. Dit zijn allemaal kernactiviteiten.

Om te bepalen of een activiteit 'belangrijk' is, stel jij jezelf dezelfde vraag als eerder: zou het bedrijfsmodel kunnen functioneren zonder dat die actie wordt uitgevoerd?

Key resources

Bij het nagaan van je belangrijkste bronnen, moet je niet alleen aan fysieke bronnen denken. Je hebt waarschijnlijk ook menselijke bronnen (werknemers), intellectuele bronnen (kennis) en financiële middelen nodig.

Klantensegmenten

Voor wie is je oplossing bestemd? Een verkoper in een limonadekraam heeft geen behoefte aan een product dat is ontwikkeld voor software engineers. (De gemiddelde verkoper in een limonadekraam in ieder geval niet.)

Je klantsegmenten zijn de mensen en bedrijven voor wie je product waarde zou toevoegen. Bij het nagaan van je klantsegmenten kan het handig zijn om in koperspersona's te denken.

Klantrelaties

Nu jij hebt vastgesteld wie je klanten zijn, moet je bepalen hoe je met hen communiceert en met hen omgaat. Hebben klanten na de verkoop nog ondersteuning nodig? Gebruik voor de beste resultaten een customer journey map om de ervaring van de koper te documenteren. Hiermee kun je contactpunten identificeren en volgen hoe die relaties zich ontwikkelen.

Kanalen

Denk na over hoe je potentiële kopers voor het eerst bereikt: is dat via sociale media? Zoekmachines? Congressen? Deze contactmethoden zijn je kanalen. Terwijl verkoopteams doorgaans verantwoordelijk zijn voor het opbouwen en onderhouden van klantrelaties, zijn kanalen voor het grootste deel de verantwoordelijkheid van de marketingteams.

Kostenstructuur

Bij het runnen van je bedrijf moet je geld uitgeven - waarschijnlijk meer dan je zou willen. Om je belangrijkste activiteiten, middelen en partners te behouden, moet je werknemers betalen, materiële kosten dekken, enz. Deze kosten vormen je kostenstructuur.

Inkomstenstromen

Maar hopelijk geef je niet alleen geld uit. Om je bedrijf succesvol te laten zijn moet je ook omzet genereren. Je omzetstromen verwijzen naar de manieren waarop je geld binnenhaalt: Hoe zet jij je waardepropositie om in inkomsten? Het kan zijn dat je een dienst levert op abonnementbasis, of dat je klanten een eenmalige vergoeding betalen voor die dienst. Welk model je ook gebruikt, zorg ervoor dat je al jouw omzetstromen nagaat - het plannen van financiën wil je bijzonder grondig aanpakken.

Een Business Model Canvas maken

Nu ben je klaar om te leren hoe je een business model canvas voor jezelf kunt invullen. Het begrijpen van elk element van het business model canvas is het moeilijkste deel, en dat heb je achter de rug: het enige dat je nu nog hoeft te doen, is het invullen met je specifieke bedrijfsplan.

1. Verzamel stakeholders en materialen

Of je nu een digitaal of fysiek canvas maakt, je moet de vakken op het sjabloon kunnen invullen. Dit kan betekenen dat jij gegevens in een digitaal sjabloon moet typen of het canvas van het bedrijfsmodel op een whiteboard of papier moet tekenen. (We adviseren eigenlijk gewoon een digitaal sjabloon aan te houden - het is tenslotte 2021. En een digitaal canvas betekent meer samenwerking, gemakkelijker delen en opslagmogelijkheid in de cloud!)

Terwijl jij het Business Model Canvas invult, heb je waarschijnlijk input nodig van de afdelingen marketing, verkoop en andere teams. Plan een vergadering met de mensen van wie je input kunt gebruiken en vul samen het sjabloon in. Het is een snel proces - deze vergadering zou slechts tussen de dertig minuten tot een uur moeten duren!

2. Vul het canvas in

Heb jij je blanco sjabloon en de vertegenwoordigers van alle afdelingen die je nodig hebt? Goed. Dan kun je nu het canvas invullen. Onthoud: je wilt nu geen volledig bedrijfsplan opstellen. Je probeert de essentiële aspecten van je bedrijfsmodel te verduidelijken en eventuele aanpassingen aan te brengen waarvan je denkt dat die nodig zijn.

Begin met je waardepropositie en werk van daaruit verder. Als je informatie wilt nalezen over een specifiek element, zoek die dan in de bovenstaande lijst!

3. Test je aannames

Je ingevulde bedrijfsmodel is een plan, maar het staat niet vast. Tijdens het proces waarin je team informatie verzamelt en inzichten biedt, realiseer jij je misschien dat bepaalde aspecten van je model moeten worden gewijzigd. Misschien heb je een bepaalde leverancier als belangrijke partner vermeld, en vindt je daarna een andere leverancier met betere prijzen. Of misschien heb je besloten dat een abonnementsmodel voor jou toch niet het beste betalingsplan was. Het Business Model Canvas is bedoeld om je te helpen bij het identificeren van dergelijke aanpassingen. Aarzel niet om dingen te veranderen!

4. Pas aan en onderhoud

Het business model canvas wordt vaak gezien als een planningshulpmiddel - en wat voor één! - maar het gebruik ervan gaat verder dan de planningsfasen. Als je jouw bedrijfsmodel aanpast op basis van inzichten uit je canvas, moet je het canvas ook bijwerken. Als je drastische aanpassingen aanbrengt, wil je misschien zelfs een heel nieuw canvas maken.

Een up-to-date canvas voor jou bedrijfsmodel is een waardevolle aanwinst, ongeacht in welke fase van je bedrijfsplan jij je bevindt. Of het nu is om je bedrijfsmodel aan stakeholders te laten zien om ze tot meedoen te bewegen, of om nieuwe medewerkers in te werken, het eenvoudige formaat van het canvas maakt het een flexibel en veelzijdig hulpmiddel.