Als de moed je in de schoenen zinkt bij de gedachte aan een brainstormsessie, ben je niet de enige. We hebben allemaal weleens onproductieve brainstormsessies meegemaakt waarin tientallen ideeën worden geopperd die uiteindelijk nergens op uitdraaien. 

Met de juiste aanpak kun je brainstormen echter veranderen van een saaie activiteit waar iedereen tegen opziet in een interessante, effectieve en productieve manier om problemen op te lossen en nieuwe ideeën in de praktijk te brengen. Volg de onderstaande tips om je brainstormsessie het leiderschap en de focus te geven die nodig zijn om de klus te klaren.

Wat is brainstormen?

Een klassieke brainstormsessie is een bijeenkomst waarin een groep mensen zich concentreert op het genereren van nieuwe ideeën of oplossingen rond een bepaald focusgebied. De groep noteert, bespreekt en evalueert elk idee zonder oordeel of kritiek. 

De brainstormsessie zoals wij die kennen is ontstaan in de jaren 1930, toen een manager van een reclamebureau ontdekte dat zijn teamleden veel effectiever ideeën konden genereren als ze dit gezamenlijk deden. Vandaag de dag worden brainstormsessies in vrijwel elke branche erkend als een effectief samenwerkingsinstrument. 

Waarom is brainstormen belangrijk?

Brainstormen biedt een aantal voordelen, zowel op individueel als op groepsniveau. Wanneer je een sfeer creëert waarin iedereen ideeën kan opperen en ontleden zonder dat daarover wordt geoordeeld, kunnen er innovatieve, originele concepten ontstaan die anders misschien niet aan bod zouden komen. Door vrij en ontspannen met elkaar samen te werken, kun je tot verschillende perspectieven en oplossingen komen, die jij en je groep vervolgens kunnen verfijnen, uitwerken en implementeren. 

Brainstormen is ook een ideale manier om snel een heleboel ideeën te genereren. In plaats van vast te lopen op middelmatige of voorspelbare ideeën, kunnen jij en je team een groter aantal ideeën afwerken om tot het ideale eindpunt te komen. Omdat geen van de teamleden de verantwoordelijkheid draagt voor het eindresultaat, kan je team steeds effectiever leren samenwerken als inclusieve eenheid waarin creativiteit en resultaten belangrijker zijn dan verdiensten. 

Brainstormsessie voorbereiden en leiden: zó houd je een brainstormsessie

Hoewel brainstormsessies talloze voordelen bieden, kunnen ze ook uitmonden in minder productieve vergaderingen waarin assertieve teamleden of glansloze ideeën het gesprek domineren. Hier volgen een aantal tips voor een zo effectief mogelijke brainstormsessie:

1. Definieer je onderwerp of probleem

Begin je brainstormsessie met het introduceren van een probleemstelling of discussieonderwerp. Geef je brainstorm een duidelijke focus door de groep een vraag te stellen met uitvoerbare oplossingen, zoals 'Hoe kunnen we de productiekosten verlagen?' of 'Hoe kunnen we zorgen voor meer interactie op sociale media?' Stel vervolgens duidelijke grenzen voor je team door eventuele tijdslimieten, budgetten en organisatorische beperkingen te benoemen.

2. Leg een goede basis

Duik niet meteen de nieuwe ideeën in, maar bespreek eerst wat je team al over je probleem of onderwerp weet. Definieer de belangrijkste termen, vat samen welke oplossingen je al hebt geprobeerd en vermeld alle andere belangrijke informatie die je team nodig heeft om potentiële oplossingen te bedenken. 

3. Stel voor de brainstormsessie een agenda op

Brainstormsessies werken het beste als je er wat structuur in aanbrengt. Met een beetje sturing kun je voorkomen dat het team afdwaalt zonder dat je het creatieve proces belemmert. 

• Ruim allereerst wat tijd in voor het bespreken van je centrale onderwerp, grenzen, definities en waardevolle context. 
• Ga vervolgens aan de slag met het genereren en bespreken van nieuwe ideeën.
• Tot slot kom je weer samen om de beste ideeën te rangschikken, ze te bespreken en overeenstemming te bereiken. Je kunt bijvoorbeeld een formele stemming houden waarin de consensus van de groep duidelijk wordt vastgesteld.

4. Selecteer je brainstormtechniek

Brainstormen moet je op de juiste manier aanpakken. Hieronder een paar creatieve brainstormtechnieken die jij en je team kunnen gebruiken om innovatievere ideeën te bedenken:

• De trapladdertechniek: teamleden worden een voor een geïntroduceerd om inbreng van iedereen te stimuleren, ook van stillere leden van de groep.
• Brainwriting: een schriftelijke brainstormmethode waarmee je op een grondigere manier ideeën kunt genereren en ontwikkelen.
• Omgekeerd brainstormen: kan worden gebruikt om specifieke diensten of producten te verbeteren.
• Rolestorming: deelnemers krijgen de opdracht om tijdens het brainstormen de identiteit aan te nemen van een bepaalde groep (bijvoorbeeld je klanten) om extra inzichten te vergaren.

5. Rangschik ideeën en bepaal vervolgstappen

Als je klaar bent met je brainstorm is het tijd om de beste ideeën uit te kiezen die je gaat uitwerken. Je kan dit op een aantal manieren aanpakken:

• Laat teamleden hun favoriete ideeën markeren en verfijn de pool van ideeën.
• Splits de groep in kleinere groepen en discusieer over de ideeën. Breng de groep vervolgens weer samen en vergelijk de resultaten.
• Houd een blinde stemming om ideeën te rangschikken (dit is hulpvol als je dealt met sterke persoonlijkheden en wil dat iedereen gehoord wordt).
• Bespreek elk idee en rangschik ze met de gehele groep tot je een geprioriteerde lijst hebt.

Met je beste ideeën geprioriteerd kan je verder naar de planning fasen en starten met het implementeren van oplossing(en).

Tips voor het runnen van een brainstormsessie

Een brainstormsessie runnen is niet altijd makkelijk. Houd deze tips in gedachten die je helpen je volgende brainstorm soepeler te laten lopen.

Kies je brainstorm tools

Of je brainstormsessie nu fysiek of virtueel plaatsvindt, met de juiste tools kun je de hele groep laten deelnemen, tijdverspilling voorkomen en de sessie in goede banen leiden. Bepaal van tevoren welke tools je wilt gebruiken en zorg voorafgaand aan de sessie dat het team erop voorbereid is om ze te gebruiken. 

• Sticky notes: Sticky notes zijn een beproefde brainstormtool voor het vastleggen en ordenen van ideeën, meestal op een whiteboard. Sticky notes zijn onder andere gemakkelijk op kleur in te delen, aan te passen, te verwijderen en steeds opnieuw te rangschikken. Zo schets je een duidelijk beeld van je ideeën. Bovendien zijn sticky notes ook virtueel te gebruiken met behulp van een programma als Lucidspark. Je kunt je informatie heel eenvoudig invoeren op je online sticky note, of tekst uploaden uit een CSV of Excelsheet om meerdere sticky notes tegelijk aan te maken.
• Timer of tijdregistratiesysteem: Een timer of wekker kan zorgen dat jij en je team tijdens de verschillende fasen van je brainstorm bij de les blijven. Ook kan een timer helpen bij het plannen van korte pauzes waarin de groep kan bijkomen en opladen. 
• Whiteboard: Bij fysieke brainstormsessies wordt meestal gebruikgemaakt van een klassiek whiteboard waarop alle geopperde ideeën worden genoteerd. 
• Online whiteboard: Op een online whiteboard zoals Lucidspark kun je ideeën van verschillende gebruikers vastleggen en ordenen, zelfs wanneer teamleden thuiswerken. Lucidsparks online whiteboard is uitgerust met hulpmiddelen zoals een notitie-editor als centrale plek om aantekeningen te maken, sticky notes, een timer en diagramsjablonen om structuur aan te brengen in de ideeën van het team. 

Houd het kort en simpel

Hoe langer je brainstormsessie duurt, hoe groter de kans dat je team zijn focus verliest. In plaats van een langere vergadering te plannen waarin je team waarschijnlijk uitgeput zal raken, is het beter om je team van tevoren een aantal ideeën te laten voorbereiden zodat de brainstorm meteen productief van start gaat. Beperk je sessies tot blokjes van 15-30 minuten met korte pauzes ertussen, zodat jullie maximaal productief blijven en niet uitgeblust raken.

Naast het verkorten van de vergadering kun je overwegen om je brainstormteam te beperken tot essentiële teamleden van wie je zeker weet dat ze waardevolle bijdragen kunnen leveren. Met een team van maximaal 10 mensen kun je een verscheidenheid aan ideeën bedenken zonder dat de sessie te druk wordt om naar elkaar te luisteren.

Focus op kwantiteit

Ja, je leest het goed! Door kwantiteit boven kwaliteit te stellen, kun je een heleboel ideeën voortbrengen die uiteindelijk zullen leiden tot het juiste idee, wat effectiever is dan een vergadering waarin iedereen zijn mond houdt tot het 'perfecte' idee naar boven komt. Zo leidt kwantiteit uiteindelijk tot kwaliteit omdat je team de kans krijgt om uiteenlopende, innovatieve denkwijzen te onderzoeken.

Richt je eerst op het snel verzamelen van ideeën, dan kun je daarna de tijd nemen om die ideeën te overdenken en erop voort te bouwen. Elk idee moet eenvoudig worden geformuleerd en genoteerd zodat je team niet te lang blijft hangen in de details. 

Vermijd kritiek

Brainstormen gaat het makkelijkst in een open omgeving waarin iedereen zich gesteund, aangemoedigd en vrij voelt om elk idee te uiten. Kritiek kan het creatieve proces belemmeren doordat potentieel uitdagende ideeën worden ontmoedigd en deelnemers uit angst voor oordelen hun mond houden. 

Sta open voor het ongewone

Ook al ben je misschien helemaal niet op zoek naar bizarre of wilde ideeën, ze kunnen je wel leiden naar betere, innovatievere denkwijzen. Door je deelnemers aan te moedigen om je onderwerp of probleem zonder aannames of vanuit een nieuw perspectief te benaderen, kun je inventievere ideeën stimuleren. 

Alle ideeën moeten niet alleen worden uitgesproken, je moet ze ook allemaal noteren om ze later opnieuw te bekijken. Elk idee, hoe bizar ook, moet overwogen worden.

Combineer ideeën en bouw erop voort

Een van de voordelen van werken in groepsverband is de synergie die ontstaat als je geïnspireerd raakt door de ideeën van anderen. Spoor je teamleden aan om naar alle inbreng te luisteren en die als inspiratie te gebruiken voor hun eigen ideeën. Het vermogen om andermans ideeën te analyseren, ontwikkelen en verbeteren kan net zo waardevol zijn als het vermogen om nieuwe ideeën te verzinnen. Bovendien kan dit een goede oefening zijn in het stimuleren van actief luisteren en teambuilding binnen je team.

Lees meer over het uitwerken van ideeën na een brainstormsessie

Online brainstormen

Als brainstormen op locatie geen optie is, kan online brainstormsoftware zoals Lucidspark de benodigde ruimte, structuur en flexibiliteit bieden om ideeën te genereren en te delen met je groep. In Lucidspark beschik je over oneindig veel ruimte om nieuwe ideeën te bedenken en uit te werken en over tools om je vergadering in goede banen te leiden en overeenstemming te bereiken. Zo kun je energieke, productieve brainstormsessies houden waarin je beste ideeën naar voren komen. 

Als je online gaat brainstormen, zorg dan dat je team alvast een aantal ideeën heeft voorbereid. Gebruik je whiteboardruimte om de deelnemers zo nodig op te splitsen en roep ze daarna weer bij elkaar om hun ideeën met de groep te delen. Laat iedereen op de ideeën stemmen zodat alleen de beste worden omgezet in actiepunten.

Ga aan de slag met Lucidspark

Met het canvas van Lucidspark heb je de ruimte om je ideeën te verkennen én de benodigde structuur om ze te vertalen in vervolgstappen. Meld je vandaag nog aan om te profiteren van de voordelen van een klassieke brainstormsessie mét al het gemak van externe toegang, cloudgebaseerde functies en integraties met apps zoals Google Workspace, Slack en Lucidchart.